Το Λαϊκό Μιούζικαλ και η θέση του Μπουζουκιού

Το Λαϊκό Μιούζικαλ και η θέση του Μπουζουκιού

   

Το Λαϊκό Μιούζικαλ σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Γιάννη Δαλιανίδη, εμπνευστή αυτού του κινηματογραφικού είδους, είχε τις επιρροές του από το αμερικάνικο είδος και τη γερμανική επιθεώρηση (προπολεμικά). Τα Μιούζικαλ του, όπως και στα περισσότερα, ήταν επηρεασμένα κυρίως από την επιθεώρηση και ήταν γεμάτο χορό. Συγκεκριμένα, ο Δαλιανίδης χρησιμοποίησε χορευτικά που υπήρχαν στην επιθεώρηση, καθώς και τα θεαματικά φινάλε της, τα οποία τελείωναν συνήθως με την αποθέωση. Τέλος, όσο αναφορά την πρόζα, βασίστηκε στην ελληνική ηθογραφική κωμωδία. Το θέμα στα λαϊκά μιούζικαλ έπρεπε να είναι καθαρά ελληνικό. Αναπόσπαστο κομμάτι των μιούζικαλ, αλλά και της μουσικής του ελληνικού κινηματογράφου γενικότερα αποτελεί το μπουζούκι. Μολονότι στις ελληνικές ταινίες υπάρχει συνδυασμός κλασσικής και λαϊκής μουσικής, συχνά οι εκτελεστές-μουσικοί των κλασικών συμφωνικών ορχηστρών υποβάθμιζαν τους λαϊκούς οργανοπαίκτες (οι οποίοι είχαν μόνο εμπειρική γνώση της μουσικής). Το μπουζούκι, στην δεκαετία του ‘60 δεν παιζόταν με τον «ανατολίτικο» τρόπο, αλλά με τον δυτικό (με αρμονία, σταθερό ηχόχρωμα, σχεδόν συγκερασμένο). Με τη χρήση αυτού του μουσικού οργάνου επιτυγχάνονταν η άμβλυνση της σύγκρουσης ανάμεσα στην “παραδοσιακή” και την “μοντέρνα” κουλτούρα, μεταξύ του ανατολίτικου στοιχείου και του δυτικού. Ταυτόχρονα το μουσικό κομμάτι των ταινιών αποκτά ένα ισχυρό ελληνικό χαρακτήρα. 

Το μπουζούκι μετατρέπεται σε αντικείμενο διαχείρισης, κατασκευής και προβολής της ελληνικής εθνικής μουσικής-κινηματογραφικής ταυτότητας. Το όργανο αυτό, ανάλογα με την περίσταση, είχε τρεις ρόλους. Αρχικά μπορεί το μπουζούκι να χρησιμοποιείται παράλληλα με τη δυτική ορχήστρα, προσδίδοντας έτσι εθνικό, «ελληνικό» χαρακτήρα στο δυτικό μουσικό υπόβαθρο. Στον δεύτερο δυνατό του ρόλο, εμφανίζεται ως το κεντρικό όργανο (μερικές φορές και σολιστικό) της τυπικής  ελληνικής λαϊκής μουσικής ορχήστρας, προβάλλοντας έτσι την αυθεντικότητα της ελληνικής μουσικής κουλτούρας αλλά και το μουσικό στοιχείο ως κεντρικό θέμα της υπόθεσης μιας ταινίας. Τέλος, μπορεί να στηρίζει και να χαρακτηρίζει την αφήγηση (τη δομή και το περιεχόμενο) των ταινιών χρησιμοποιώντας τη μουσική του ως μετα-διηγητικό στοιχείο.

Πηγές: Παπαδημητρίου Λυδία (2009), Το Ελληνικό Κινηματογραφικό Μιούζικαλ, Αθήνα: Παπαζήση